Marka

Benzer ürünleri ya da hizmetleri ayırt etmek üzere ürün ya da ambalaj üzerine konulan ya da belirli bir hizmetin sunulması sırasında kullanılan “Tanıtıcı İşaret” marka olarak tanımlanmaktadır.

Ürünü benzer ürünlerden ayırt etmek üzere ürün ya da ambalajı üzerinde kullanılan işaretler Ticaret markası, olarak adlandırılır. Ticaret markaları, tescili alındığı ürünler için, aynı ürünlerin aynı isim altında üçüncü şahıslar tarafından üretimini ve satışını engeller.

Belirli bir hizmetin sunulması amacıyla kullanılan markalar Hizmet Markası olarak adlandırılır. Hizmet markaları, tescili alındığı sektör için, aynı isimle başka bir işletmenin aynı sektörde çalışmasını engeller.

Marka tescili, bir markanın taklit edilmesini veya izinsiz kullanılmasını önlemek açısından gerekli olan bir işlemdir. Firma unvanının kurumsal kayıtları, markalar söz konusu olduğunda firmaya hukuki açıdan bir hak sağlamaz.

556 sayılı KHK' nin 7. ve 8. Maddeleri uyarınca aşağıdaki kapsamdaki marka başvuruları tescil edilemez:

- Daha önce aynı veya benzer ürün veya hizmetle ilgili olarak başvurusu yapılmış veya tescil edilmiş markaların aynıları veya benzerleri (görünüş, okunuş, anlam veya izlenim olarak benzerlik);

- Ürün veya hizmetin cinsini, çeşidini, niteliğini, kalitesini, miktarını, amacını, değerini, coğrafi kaynağını gösteren işaretler ve adlar (ayırt edici bir işaret ile birlikte tescil mümkündür)
- Belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları gösteren işaretler;

- Fikir ve sanat eserleri;

- Tanınmış markaların aynı veya benzerleri

- Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar,

- Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar.

Yeni bir marka seçilmesi veya mevcut markanın kullanılması sırasında markanın yukarıdaki kriterlere göre incelenmesi, ileride doğabilecek hukuki sıkıntıların önlenmesi anlamında çok önemidir. Tescil sürecinin başlatılması öncesinde bu incelemelerin yapılmasıyla, zaman kaybı ve gereksiz harcamalar da önlenebilmektedir. ACT PATENT marka araştırması yoluyla markanın tescil edilebilme durumunu yorumlayarak talep sahiplerini yönlendirmektedir.

Marka başvuruları, Türk Patent Enstitüsü tarafından kayda alınır, şekli olarak incelenir, KHK 7. ve 8. maddeleri uyarınca incelendikten sonra (başvurudan itibaren 8-10 ay) uygun kriterleri taşıyan markalar aylık olarak yayınlanan Resmi Marka Bülteninde yayımlanarak, üçüncü kişilerin itirazlarına açılır. Üç (3) aylık süre sonunda herhangi bir itiraz ile karşılaşmayan başvurular hakkında tescil kararı verilir ve belge ücretinin ödenmesini takiben marka tescil belgesi düzenlenir. Tescil süresi on (10) yıldır. Süre bitiminden önce yapılacak taleple, bu süre onar yıllık periyodlar halinde uzatılabilir.

Tescil süreci veya tescil sonrasında marka üzerinde yapılacak tüm değişiklikler (adres, nev'i, unvan, veraset ve intikal, birleşme) marka siciline kayıt edilir.

 Marka, tescil edildiği mal veya hizmetlerin tümü veya bir kısmı için devredilebilir. Tescilli bir markanın devri sırasında aynı markanın veya ayırt edilemeyecek derecede benzerinin, aynı veya halkı yanılgıya düşürecek derecede benzeri mallar veya hizmetler için başka marka tescillerinin bulunması halinde, bu markaların da devredilmesi şarttır. Devir işleminin üçüncü kişilere karşı resmen ileri sürülebilmesi için devrin marka siciline işlenmesi gerekir. Marka devri talebinde, markanın tescil numarası, tescil tarihi, devir bedeli, devir eden ve devir alanın kimlik bilgilerinin bulunduğu noter onaylı Devir Sözleşmesinin Türk Patent Enstitüsü’ne verilmesi gerekir.

 Tescilli bir markanın kullanım hakkı, tescil edildiği mal veya hizmetlerin bir kısmı veya tamamı için lisans sözleşmesine konu olabilir. Lisans, inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans şeklinde verilebilir. Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, lisans inhisari değildir ve Lisans veren markayı kendi kullanabileceği gibi, üçüncü kişilere aynı markaya ilişkin başka lisanslar da verebilir. İnhisari lisans söz konusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve hakkını açıkça saklı tutmadıkça, kendisi de markayı kullanamaz. Lisans işleminin üçüncü kişilere karşı resmen ileri sürülebilmesi için lisansın marka siciline işlenmesi gerekir. Lisans kayıt talebinde, markanın tescil numarası, tescil tarihi, Lisans süresi, Lisans bedeli, Lisans veren ve Lisans alanın kimlik bilgilerinin bulunduğu noter onaylı Lisans Sözleşmesinin Türk Patent Enstitüsü’ne verilmesi gerekir.

Yapılan tescil işlemleri yapıldığı ülke sınırları içinde geçerli olduğundan, yurtdışı ile yapılan ürün ve hizmet alışverişlerinde markaların ilgili ülkelerdeki tescil işlemleri de yapılmalıdır. Bu tür tesciller için, korumanın kapsamına göre bir tek başvuru ile bir çok ülkede koruma imkanı sağlayan ve uluslararası anlaşmalarla düzenlenen Avrupa Topluluk Markası tescili veya Madrid Protokolü kapsamında tescil işlemleri mümkündür.

Madrid Protokolü Kapsamında Tescil

Türkiye 01.01.1999 tarihinden bu yana Madrid Protokolü' ne üyedir ve protokol gereği tek bir başvuru ile tüm üye ülkelerde marka korumasından yararlanabilmektedir. Uluslararası Marka Tescil işlemleri İsviçre Cenevre'de bulunan Dünya Fikri Haklar Örgütü tarafından yürütülmektedir. Türkiye'den talep edilecek uluslararası marka tescilinde, Türkiye' de aynı marka için bir başvuru ya da tescil zorunludur.Türk başvuru veya tescil geçersiz olduğunda, uluslararası tescil de geçerliğini kaybedeceği için, Türk başvurunun tescil edilebilirliği, en azından yayın kararının çıkmış olması önemlidir. Markanın seçilen her üye ülkede ayrı kullanım zorunluluğu vardır. Tescil kapsamı üye ülkelerden istenilenler seçilerek belirlenmektedir.

Üye ülkeler: Avusturya, Benelux (Belçika, Hollanda, Lüksemburg), İsviçre, Çin, Küba, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Danimarka, Estonya, İspanya, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, İngiltere, Macaristan, İzlanda, Kenya, Demokratik Kore Cumhuriyeti, Liechenstein, Lesoto, Letonya, Litvanya, Monako, Moldova, Mozambik, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, İsveç, Sierra Leone, Slovenya, Slovakya, Swaziland, Türkiye, Yugoslavya, Fas, Türkmenistan, Japonya, İtalya, Antigua ve Barbuda, Yunanistan, Butan, Singapur, Ermenistan, Ukrayna, Moğolistan, Avustralya, İrlanda, Bulgaristan, Zambia, Beyaz Rusya, Makedonya, Arnavutluk, Kore Cumhuriyeti, Hollanda Antilleri, Amerika, Kıbrıs, İran, Hırvatistan, Kırgızistan, Namibya, Suriye, Avrupa Topluluğu, Bahreyn

Avrupa Topluluğu Kapsamında Tescil

Avrupa Topluluğu'na üye ülkelerde tek bir başvuru ile koruma sağlanabilmektedir. Topluluk Marka Tescili, İspanya Alicante'de bulunan İç Pazarda Uyum Ofisi (OHIM) yetkilidir. Tescil, Topluluğa  tüm üye ülkeleri kapsamaktadır. Başvurunun Marka Bülteninde yayınlanmasının ardından üye ülkelerden herhangi birinden başvuruya itiraz edilmesi ve itirazın OHIM tarafından kabulü halinde, Topluluk Marka Başvurusu reddedilmektedir. Başvuru tarihi geçerli olmakla birlikte, itiraz gelmeyen üye ülkelerde Topluluk Başvurusu, ulusal başvuruya dönüştürülebilmektedir. Topluluğun genişlemesi ile Topluluk Marka Tescil kapsamı, tescil sahibinin herhangi bir çaba veya masrafı olmazsızın  yeni üye ülkelere otomatik olarak genişlemektedir. Markanın Topluluk üyesi ülkelerden herhangi birinde kullanılmasının gerçek kullanım sayılmaktadır. Topluluk Markasının, tescil tarihinden itibaren birbirini izleyen 5 (beş) yıl içinde Topluluk ülkelerinden en az birinde kullanılmaması halinde, bu durum markanın iptaline yol açabilmektedir.

Üye ülkeler: Avusturya, Belçika, İngiltere, Danimarka, Almanya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya, İsveç, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya  (2007 yılı itibariyle ise Romanya ve Bulgaristan)